Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΡΕΝΑ ΠΟΛΙΤΗ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΡΙΚΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Σε παγκάκι του 1ου Γυμνασίου Κηφισιάς κουβεντιάσαμε με την πρόεδρο της Δημοτικής Ενότητας Κηφισιάς, Ρένα Πολίτη. Το παγκάκι επιλέχτηκε με αφορμή τον εορτασμό των γενεθλίων των 75 χρόνων του σχολείου, σχολείο στο οποίο είχε φοιτήσει και η Ρένα Πολίτη και στη συνέχεια διατέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων. Το ραντεβού δόθηκε για να κουβεντιάσουμε για την κατάσταση στο Κοιμητήριο της Κηφισιάς, με αφορμή κιόλας την πρόσφατη ένταξή του στην Ένωση Σημαντικών Κοιμητηρίων στην Ευρώπη (ASCE), αλλά και τις δυσκολίες που έχει η διαχείριση ενός Κοιμητηρίου. Το αντικείμενο της συζήτησης μπορεί να φαίνεται λίγο μακάβριο, μια και οι πρακτικές δυσκολίες της διαχείρισης ενός Κοιμητηρίου αφορούν το θάνατο και όσα τυπικά τον ακολουθούν, ταφή, διαμόρφωση ταφικού μνημείου, ανακομιδή. Οι δυσκολίες όμως μεγεθύνονται όταν συνομιλεί κανείς με συμπολίτες που έχουν απωλέσει αγαπημένα τους πρόσωπα και βιώνουν τον πόνο αυτής της απώλειας.
Από τη συζήτηση δεν έλειπε και η πολιτιστική πλευρά, μια και την ημέρα του Αγίου Τρύφωνα, την 1η Φεβρουαρίου, ημέρα που γιορτάζει το εκκλησάκι του νεκροταφείου, πραγματοποιήθηκε η πρώτη δραστηριότητα εντός κοιμητηριακού χώρου στην Ελλάδα, από μέλος της ASCE, μια μικρή έκθεση φωτογραφίας.
Έκθεση φωτογραφίας σε Κοιμητήριο. Να υποθέσουμε ότι το θέμα των φωτογραφιών ήταν ανάλογο;
Ζητήσαμε να μας στείλουν φωτογραφίες ταφικών μνημείων, από διάφορα νεκροταφεία της Ελλάδας, ενταγμένα ήδη στην Ένωση ή υποψήφια μέλη. Υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση, έτσι εκθέσαμε υπαίθρια τις φωτογραφίες την ημέρα της γιορτής του Αγίου Τρύφωνα, ημέρα που συγκεντρώνεται πολύς κόσμος στο κοιμητήριο.
Με δεδομένο ότι ο θάνατος είναι ένα ευαίσθητο θέμα και το Κοιμητήριο της Κηφισιάς ακούγεται ότι είναι από καιρό κορεσμένο, πόσο εύκολο έργο είναι η διαχείρισή του;
Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολο έργο. Τα 22 στρέμματα που διαθέτει το Κοιμητήριο της Κηφισιάς είναι τα ίδια που έχει από την επέκταση της δεκαετίας του 1930. Έκτοτε όμως ο πληθυσμός της πόλης πολλαπλασιάστηκε.
Το κοιμητήριο διαθέτει περίπου 1.000 οικογενειακούς τάφους και άλλους τόσους τριετούς χρήσης, στους οποίους όμως συνήθως παρατείνεται η παραμονή του νεκρού για ένα τουλάχιστον έτος. Ο αριθμός των ταφών έχει αυξηθεί, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει χώρος και να δυσκολευόμαστε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες που παρουσιάζονται. Μόνο μία στις τέσσερις ταφές αφορά οικογενειακό τάφο.
Πόσο και κάτω από ποιες συνθήκες μπορεί να παραταθεί η παραμονή πέρα από την τριετία;
Συνήθως οι συγγενείς θέλουν να παρατείνουν την παραμονή. Δεδομένου ότι μπορεί να μην έχει ολοκληρωθεί η αποσύνθεση μέσα στα τρία χρόνια, δίνουμε τη δυνατότητα, εφόσον μας ζητηθεί και πληρώνονται τα τέλη, να παραταθεί για ένα εξάμηνο και μετά για άλλο ένα. Πιέζουμε όμως πλέον, ώστε να μην υπάρξει και τρίτο εξάμηνο παράτασης. Εξάλλου, σε κάθε τάφο διαμορφώνονται μικροσυνθήκες που ευνοούν περισσότερο ή λιγότερο τη διαδικασία. Αν αυτή δεν έχει ολοκληρωθεί στα τέσσερα χρόνια δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει κάτι με την παράταση.
Τι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις;
Θα πρέπει να αλλάξουν αυτές οι μικροσυνθήκες και αυτό γίνεται μόνο με την ανακομιδή και τη μεταφορά στον τομέα των αναλλοίωτων. Εκεί δημιουργείται νέο ευνοϊκότερο περιβάλλον.
Κατανοεί ο κόσμος το πρόβλημα που υπάρχει;
Έχουμε μεγάλες αντιδράσεις και βέβαια κάθε περίπτωση πρέπει να εξεταστεί ξεχωριστά. Για παράδειγμα, μία σορός που μεταφέρεται από το εξωτερικό έρχεται ταριχευμένη. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να δίνεται περισσότερος χρόνος προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Στην περίπτωση ιδιαίτερα νέων ανθρώπων, τα πράγματα δυσκολεύουν για τους συγγενείς ακόμη περισσότερο.
Οι σαρκοφάγοι μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα του χώρου;
Μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση, διότι περισσότερες σαρκοφάγοι μπορούν να δημιουργηθούν στην ίδια επιφάνεια εδάφους. Παρότι οι περισσότεροι πολίτες δεν συμφωνούν με τη χρήση τους, προτιμώντας ταφή στο χώμα, επιστημονικά θεωρείται ότι ο αέρας που εγκλωβίζεται σε αυτήν ευνοεί την απαραίτητη διαδικασία σε μικρότερο χρόνο.
Αν αναζητήσουμε δραστική λύση πού θα πρέπει να αναζητηθεί;
Αν εφαρμοστεί ο νόμος για την καύση των νεκρών τα κοιμητήρια της πρωτεύουσας και των άλλων μεγάλων πόλεων θα ανακουφιστούν. Προσωρινή λύση βρίσκεται ακόμη στην έτι αυστηρότερη πολιτική διαχείρισης των παρατάσεων. Όμως αυτό αποτελεί προσωρινή λύση. Πρέπει απαραιτήτως να βρεθεί καινούργιος χώρος, ως παράρτημα του κοιμητηρίου Κηφισιάς. Υπάρχει βέβαια το Κοιμητήριο της Νέας Ερυθραίας, τώρα πλέον αποτελούμε Δημοτικές Ενότητες του ίδιου καλλικρατικού Δήμου, αντιμετωπίζει όμως και αυτό πρόβλημα χώρου και σε αυτό θάβονται κάτοικοι της Νέας Ερυθραίας και σε λίγες περιπτώσεις, κάτοικοι Εκάλης. Εξάλλου δεν είναι λύση να κορεστεί και το κοιμητήριο της Νέας Ερυθραίας, παρότι μας εξυπηρετούν όταν δεν υπάρχει άλλη λύση. Προσωπική μου πρόταση είναι να αξιοποιηθεί ως οργανική συνέχεια του Κοιμητηρίου του Αγίου Τρύφωνα, το οικόπεδο που βρίσκεται στη νοτιοανατολική άκρη του σημερινού κοιμητηρίου, το οποίο ανήκει σε φορέα διαχείρισης κρατικής περιουσίας. Θα ήταν η βέλτιστη λύση, με την προϋπόθεση βέβαια της δημιουργίας ενός πρότυπου κοιμητηριακού χώρου με πυκνή περιμετρική φύτευση, με οριοθετημένους διαδρόμους, οστεοθήκες «τιμής ένεκεν», απλές και ειδικές θυρίδες για τεφροδόχους. Ένα κοιμητήριο – κήπος κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Ανά καιρούς ακούγεται η λύση κοντά στο Κοιμητήριο των Μελισσίων, το οποίο είναι μέσα στα όρια του Δήμου Κηφισιάς. Πώς βλέπετε αυτή τη λύση;
Επισκέφθηκα το μέρος. Θεωρώ πως είναι δύσκολα προσβάσιμο στον Κηφισιώτη και επιπλέον ο χώρος που πιθανόν να συζητείται βρίσκεται σε κατωφέρεια. Απέχει από τις προδιαγραφές που προσωπικά θα είχα στο μυαλό για την πόλη μας.
Η Δημοτική Αρχή έχει βάλει το Κοιμητήριο μέσα στα θέματα που θα ήθελε να λύσει πριν τις εκλογές;
Σαφώς. Μας απασχολεί ιδιαίτερα και ελπίζουμε η σημερινή διοίκηση να ανοίξει το δρόμο. Ξέρετε, τίποτα δεν λύνεται άμεσα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Άλλωστε το θέμα δεν είναι σημερινό, όλοι θυμόμαστε την προσπάθεια του αείμνηστου δημάρχου Μιχάλη Κανακάκη, τη δεκαετία του 1980. Επιπλέον η δημιουργία νέου κοιμητηρίου φέρνει πάντα αντιδράσεις. Μόνον αν οι δημότες μας γνωρίσουν το κοιμητήριο, μάθουν για τις δυσκολίες στη διαχείρισή του, το αποφορτίσουν από κάθε αρνητικό βάρος, τότε θα μπορέσουμε συνεργατικά να προχωρήσουμε σε λύση.
Ποια είναι η τιμολογιακή πολιτική του νεκροταφείου;
Έχουμε μειώσει γενικά τα τέλη την τελευταία τριετία. Πρόσφατα μειώθηκαν τα τέλη ταφής και εκταφής σε τάφους τριετούς παραμονής, αυτά δηλαδή που αφορούν αναγκαστικά την πλειονότητα των συμπολιτών μας που συναλλάσσονται με την υπηρεσία. Δικαίωμα ταφής στο Κοιμητήριο Κηφισιάς έχουν οι δημότες Κηφισιάς και Εκάλης, οι μόνιμοι κάτοικοι, και σύμφωνα με το νόμο, όσοι έχουν πεθάνει εντός ορίων της Κηφισιάς. Είχαμε θεσπίσει αυξημένο τέλος για όσους δεν πληρούν τα προαναφερθέντα, προκειμένου ουσιαστικά να αποτρέπονται οι ταφές μη δημοτών και μη κατοίκων.
Παρά την αυξημένη τιμή υπάρχουν άνθρωποι που επιμένουν να ταφούν στον Άγιο Τρύφωνα;
Λίγοι αλλά υπάρχουν. Για τους περισσότερους λειτουργεί αποτρεπτικά η τιμή. Ακόμα όμως και για όσους είναι πρόθυμοι να πληρώσουν, όταν έχουμε μεγάλο πρόβλημα χώρου, δυστυχώς, αρνούμαστε. Δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρχει αναμονή για την ταφή δημότη ή κατοίκου, όσο αυτό περνάει από το χέρι μας.
Αναφέρεστε σε οικογενειακούς τάφους. Διατίθενται ακόμα και πόσο κοστίζουν;
Με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου οι τιμές είναι ανάλογες προς την κατηγορία. Για την Α΄ κατηγορία φτάνουν τις 120.000 ευρώ. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν προς διάθεση Β΄ και Γ΄ κατηγορίας τάφοι διαδοχικής ταφής.
Για όσους δεν διαθέτουν οικογενειακούς τάφους μετά την εκταφή τι λύσεις δίνονται;
Υπάρχουν οι οστεοθήκες με σχετικά χαμηλά τέλη, 1.200 ευρώ για δεκαπενταετή χρήση, το Γενικό Οστεοφυλάκιο και τέλος το Κοινοτάφιο. Παλαιότερα, ήταν εντελώς έξω από την κουλτούρα του Έλληνα να εναποθέσει οστά στο χωνευτήρι, τώρα όμως η κρίση οδηγεί πολλούς σε αυτή τη λύση. Παράλληλα πραγματοποιούνται και υπηρεσιακές εκταφές όταν οι οικείοι δεν απαντούν στις έγγραφες ειδοποιήσεις μας.
Θα θέλαμε να δίνουμε περισσότερες επιλογές, η διαχείριση όμως είναι πολύ δύσκολη. Έχουμε φτάσει να έχουμε χρησιμοποιήσει για ταφές όλο τον αριστερό διάδρομο, επιβαρύνοντας αισθητικά την αριστερή πτέρυγα.
Τώρα που αναφερθήκατε στο αισθητικό, μπορεί ο καθένας να φτιάξει το ταφικό μνημείο σύμφωνα με την επιθυμία του;
Υπάρχουν προδιαγραφές που πρέπει να τηρούνται ακόμη και για τάφους τριετούς ταφής. Συνήθως αυτοί λόγω του προσωρινού χαρακτήρα τους είναι κατά το μάλλον ή ήττον τυποποιημένοι. Εάν κάποιος θέλει κάτι εξεζητημένο είναι υποχρεωτικό το σχέδιο να κατατεθεί και να εγκριθεί, όπως ακριβώς γίνεται με τους οικογενειακούς τάφους. Ειδικά μετά την ένταξη του Κοιμητηρίου Κηφισιάς στα σημαντικά κοιμητήρια, αντιλαμβάνεστε ότι η δημιουργία, αλλά και η επισκευή ή συντήρηση των υπαρχόντων ταφικών μνημείων πρέπει να γίνεται με πλείστη προσοχή χωρίς να διακυβεύεται η φυσιογνωμία του κοιμητηρίου.
Ποιο θεωρείτε το πιο αξιόλογο ταφικό μνημείο στο Κοιμητήριο της Κηφισιάς;
Δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω ένα. Θα μπορούσα να σας μιλήσω για τον υπέροχο μαρμάρινο σταυρό που κοσμούσε τον τάφο του προέδρου των ανθοκηπουρών που χρονολογείται από το 1905, για τους υπέροχους περίβολους που σπανίζουν ως σχέδιο ταφικού μνημείου, για τις στήλες, τους αρχαιοπρεπείς ναΐσκους από πάλλευκο πεντελικό μάρμαρο. Θα αδικούσα τα μνημεία αν ξεχώριζα ένα!
Επαρκεί το προσωπικό; Οι άνθρωποι έχουν πρόβλημα να εργαστούν στο νεκροταφείο;
Δυστυχώς δεν επαρκούν. Αρχίζοντας από το προσωπικό καθαριότητας, έχουμε σχετική επάρκεια και αυτό είναι εμφανές στο επίπεδο καθαριότητας και περιποίησης του κοιμητηρίου. Χρειάζεται ενίσχυση των κηπουρών μας, ειδικά εν όψει της συνταξιοδότησης συναδέλφου. Σημαντικότατο όμως είναι να αναφέρουμε τους εργάτες ταφών –εκταφών: Έχουμε μόνον ένα μόνιμο συνάδελφο που εργάζεται στο Κοιμητήριο της Κηφισιάς!! Οι δύο άλλοι εργάτες είναι με σύμβαση οκταμήνου, συνεπώς δυστυχέστατα, δεν γνωρίζουμε αν θα συνεχίσουν να εργάζονται μαζί μας από τον προσεχή μήνα. Βεβαίως είναι σαφές ότι δεν μπορεί να νοηθεί η συγκεκριμένη εργασία να γίνεται από ένα μόνο εργαζόμενο!!!
Σίγουρα, πολλοί υπάλληλοι δεν επιθυμούν να αποσπαστούν στο Κοιμητήριο, ενίοτε ούτε να εργαστούν περιστασιακά σε αυτό.
Ποια είναι η πιο παράξενη κατάσταση που έχετε αναγκαστεί να διαχειριστείτε;
Και πάλι δεν έχω να θυμηθώ μόνο μία. Η διαχείριση ενός τόσο ευαίσθητου τομέα που μόλις πριν μερικά χρόνια ξεκίνησε να λειτουργεί οργανωμένα, εννοώ να υπάρχει πλήρης καταγραφή όλων όσα συμβαίνουν, φέρνει την υπηρεσία προ απροόπτων και εκκρεμοτήτων που αναδύονται από το παρελθόν και πρέπει οπωσδήποτε να διευθετηθούν. Ακόμη, η επαφή με τόσους πολλούς ανθρώπους που πενθούν και πονούν σε κάνει να ακούς την οποιαδήποτε απαίτηση ή επιθυμία, όσο ανέφικτη κι αν είναι αυτή, με περισσή υπομονή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ακονίζει κανείς την ενσυναίσθηση, συμπονά και δακρύζει με το συνομιλητή του. Έχω νιώσει πολύ δυνατά συναισθήματα αυτά τα χρόνια. Η εμπειρία σε αυτή τη θέση ευθύνης είναι ανεκτίμητη.
