Με αφορμή το τελευταίο βιβλίο «Μαντώ Μαυρογένους: Μια μυκονιάτισσα στον βωμό της ελευθερίας» από τις εκδόσεις «24 γράμματα» της Βασιλικής Πιτούλη, το οποίο εκδόθηκε στα τέλη Αυγούστου, ρωτήσαμε τη κηφισιώτισσα συγγραφέα να μας πει λίγα λόγια για την ηρωίδα.
-
Σε γοητεύει σαν μορφή η Μαντώ Μαυρογένους;
Η Μαντώ Μαυρογένους με γοητεύει σαν μορφή και σαν προσωπικότητα, και υποθέτω ότι δεν είμαι η μόνη που γοητεύεται από αυτή την θρυλική ηρωίδα. Υπήρξε μια όμορφη γυναίκα σύμφωνα με τις μαρτυρίες ανθρώπων που τη γνώρισαν από κοντά, μαρτυρούν γι αυτό και τα πορτρέτα της που έφθασαν ως εμάς. Εκείνο όμως που με κέντρισε να ασχοληθώ με αυτή την εμβληματική φυσιογνωμία της ελληνικής Επανάστασης ήταν η φήμη της ότι υπήρξε άτυχη. Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου λοιπόν, και αντλώντας υλικό από άφθονες πηγές, διαπίστωσα ότι η φήμη ανταποκρινόταν στην αλήθεια. Η Μαντώ Μαυρογένους υπήρξε μια αρχοντοπούλα, μια αριστοκράτισσα της ελληνικής Διασποράς, που θυσίασε τα πάντα στον αγώνα για την ελευθερία της πατρίδας. Αυτό το πάθος, αυτή η ανιδιοτέλεια που διέθετε στο έπακρο, την κατατάσσουν στην πρώτη γραμμή των ηρώων του Εικοσιένα, και αυτά είναι ακριβώς τα στοιχεία που με γοήτευσαν.
- Είναι ιστορικό μυθιστόρημα το τελευταίο σου βιβλίο ή καταγραφή γεγονότων;
Απλή καταγραφή γεγονότων σίγουρα δεν είναι εφόσον διαθέτει ένα συγκεκριμένο κεντρικό άξονα και μια συνοχή στην αφήγηση. Είναι ένα βιβλίο σαφώς ιστορικό, δεν ξέρω όμως αν θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω κλασικό ιστορικό μυθιστόρημα. Έχει στοιχεία μυθοπλασίας αλλά και τεκμηριωμένα ιστορικά στοιχεία, αποτελεί τρόπον τινά συνδυασμό αυτών των δυο τύπων. Προσπάθησα να αποδώσω όσο πιο ζωντανά μπορούσα τη ζωή αυτής της μεγάλης ηρωίδας και ταυτόχρονα να αναδείξω πολλές πτυχές της φοβερής ελληνικής Επανάστασης. Περιμένω από τους ειδικούς μια πιο εμπεριστατωμένη γνώμη σχετικά με το είδος στο οποίο ανήκει το βιβλίο μου, και από τους αναγνώστες φυσικά αν το αποτέλεσμα πέτυχε.
- Γιατί ειδικά η Μαντώ; Επειδή είχε καταγωγή από Μύκονο; Ποιοί οι δικοί σου δεσμοί με το νησί;
Το γιατί ειδικά η Μαντώ νομίζω ότι ήδη το απάντησα. Θα πρόσθετα ότι λειτούργησε και η αλληλεγγύη του φύλου, θέλησα, όντας γυναίκα, να γράψω για μια μεγάλη γυναικεία μορφή του Εικοσιένα. Η καταγωγή της τώρα από τη Μύκονο όντως έπαιξε τον ρόλο της. Αγαπώ ιδιαίτερα το πανέμορφο αυτό κυκλαδονήσι, το γνωρίζω αρκετά καλά. Ας πούμε ότι με συνδέουν μαζί του δεσμοί …αγχιστείας. Αυτό νομίζω ότι αρκεί.
- Η θέση της Γυναίκας στην Επανάσταση του ΄21. Πως έβλεπαν οι σύγχρονοί της συμπολεμιστές τη μορφή της Μαντώς;
Η θέση της Γυναίκας στην Επανάσταση του ’21 είναι υπαρκτή και υπάγεται στη θέση που είχε γενικά η γυναίκα την εποχή εκείνη. Ήταν βεβαίως εξαρτώμενη από τον άνδρα αλλά μπορούσε με την προσωπικότητά της να αφήσει ένα δυνατό στίγμα, όπως συνέβη με την Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και τη Μαντώ Μαυρογένους. Συγκεκριμένα γι αυτές τις δυο εμβληματικές φυσιογνωμίες του αγώνα, έχω γράψει στο βιβλίο μου. «Από τη μια μεριά [Μπουμπουλίνα] το θάρρος, σπάνιο σε γυναίκες, που συνοδεύεται όμως από τη βουλιμία για το κέρδος… Κι από την άλλη [Μαντώ] η φιλοπατρία σε όλη της την καθαρότητα, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας, η απόλυτη αυτοθυσία, η πιο συγκινητική απρονοησία για το προσωπικό μέλλον». Έτσι την είδε και την περιέγραψε στα Απομνημονεύματάτουο Μαξίμ Ρεμπώ, σημαντικός Γάλλος φιλέλληνας στρατιωτικός και συγγραφέας, που συμμετείχε στην Ελληνική Επανάσταση. Οι σύγχρονοί της συμπολεμιστές θεωρώ ότι την έβλεπαν με τον σεβασμό που τής άξιζε, ο Παπαφλέσσας μάλιστα, σε μια δύσκολη στιγμή, την συνέδραμε οικονομικά. Εκείνο που είναι απορίας άξιο είναι το εξής: πολλοί ιστορικοί του ’21 δεν την αναφέρουν και αποσιωπούν την σημαντική δράση της. Το έκαναν αυτό επειδή ήταν γυναίκα, σε μια αντρική συνωμοσία εναντίον του «ασθενούς φύλου»; Την κακοχαρακτήρισαν επειδή στράφηκε, και δικαιολογημένα, εναντίον του Δημητρίου Υψηλάντη; Ένας θεός ξέρει το γιατί. Ευτυχώς ο χρόνος που είναι ο μέγας κριτής την δικαίωσε.
Η Βασιλική Πιτούλη γεννήθηκε στον Βόλο και είναι εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έχει διδάξει στα Τοσίτσεια – Αρσάκεια Λύκεια και έχει αποσπαστεί στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Για τέσσερα χρόνια ήταν υπεύθυνη Σχολικής Βιβλιοθήκης. Έχει ασχοληθεί με βιβλιοπαρουσίαση και βιβλιοκριτική, ενώ άρθρα και διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και στο ίντερνετ. Ποιήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε ποιητικές ανθολογίες. Έχει ασχοληθεί με την τοπική αυτοδιοίκηση, είναι γραμματέας της σχολικής επιτροπής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του δήμου Κηφισιάς και έχει διδάξει στη Σχολή γονέων του δήμου. Είναι συγγραφέας δέκα βιβλίων.
