Στα πλαίσια των πνευματικών εξορμήσεων του Συλλόγου μας «Οι φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη» την Τρίτη 4/7/2023 κατόπιν σχετικής εισήγησης του ειδικού Γραμματέα μας κ.Παύλου Φήμη, Θεολόγου-Φιλολόγου Καθηγητού, αρκετά Μέλη του Συλλόγου με επικεφαλή την δραστήρια Πρόεδρο κα. Ελένη Βαχάρη και την παρουσία Μελών του Δ.Σ. επισκεφθήκαμε το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος (Νίκης 39, Σύνταγμα – Αθήνα), με σκοπό τη λήψη γενικής εικόνας της παρουσίας των εβραϊκής καταγωγής Ελλήνων στη χώρα μας και να διαπιστωθεί η επίδραση της Παλαιάς Διαθήκης στην καθημερινότητά τους, κυρίως από παλιά μέχρι τις μέρες μας.
Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1997, ενώ ιδιόκτητη στέγη απέκτησε το1998. Διευθύνεται από τη φιλόλογο- Αρχαιολόγο κα. Ζανέτ Μπαττίνου και σκοπό έχει: τη συλλογή, μελέτη, διατήρηση και έκθεση των αντικειμένων και στοιχείων, που αντικατοπτρίζουν τα έθιμα και τις παραδόσεις του εβραϊσμού της Ελλάδας για 2.300 χρόνια ιστορίας. Το Μουσείο περιλαμβάνει επάνω από 7000 αντικείμενα σπάνιας θρησκευτικής τέχνης και ιστορικής σημασίας και είναι το τέταρτο κατά σειρά σπουδαιότητας στην Ευρώπη, απεικονίζοντας τη ζωή και τις δραστηριότητες των Ρωμανιωτών και Σεφαραδιτών Εβραίων της Ελλάδας. Διαθέτει πλούσια βιβλιοθήκη και αρκετό φωτογραφικό αρχείο. Δημιουργεί περιοδικές εξειδικευμένες Εκθέσεις τέχνης, συνεργάζεται με ελληνικά και ξένα Ιδρύματα και Οργανώσεις, καταγράφει, φωτογραφίζει εβραϊκά μνημεία, Συναγωγές, Κοιμητήρια κ.α. που η πάροδος του χρόνου τα φθείρει ή τα εξαφανίζει.
Οι θεματικές ενότητες του Μουσείου κατανέμονται εκτός από το ισόγειο, σε αρκετά επίπεδα στα οποία εκτίθενται: αναστήλωση παλαιάς Συναγωγής και θήκες κυλινδρικές για την Πεντάτευχο (ισόγειο) περιγραφή εβραϊκών εορτών, με κεντρικό θέμα το Σάββατο- έβδομη ημέρας της Δημιουργίας (1ο επίπεδο) , ιστορικά ντοκουμέντα για την παρουσία Εβραίων στην Ελλάδα, δημοσιεύματα , φωτογραφικό υλικό, κ.α. (2ο επίπεδο) στοιχεία από τη Γενοκτονία των Εβραίων από τον Ναζισμό- ενδύματα κρατουμένων-αντικείμενα, φωτογραφίας κλπ. (4ο επίπεδο) παραδοσιακές φορεσιές των μέσων 18ου αι. μέσων 20 αι. νυφικά, κοσμήματα, ζώνες, πόρπες, παιδικά ρούχα κ.α. (5ο επίπεδο) παραδοσιακά αντικείμενα οικιακής και θρησκευτικής χρήσης πιστοποιούν την καθημερινότητα των Εβραίων της Ελλάδας, γάμος, περιτομή, θρησκευτική ενηλικίωση, θάνατος κλπ (6ο επίπεδο). Στο παραπάνω επίπεδο έχουν εκτεθεί ενδιαφέροντα αρχαιολογικά ευρήματα, επιγραφές, επιτύμβιες στήλες κ.α από ανασκαφές στον ελλαδικό χώρο. Βέβαια σ’ άλλα επίπεδα υπάρχουν: αίθουσα σύγχρονης Τέχνης και περιοδικών Εκθέσεων, σπουδαστήριο, εργαστήριο συντήρησης και πωλητήριο βιβλίων και αναμνηστικών. Στόχος, φυσικά του Μουσείου είναι να γίνουν πολλά ακόμη για να διαιωνισθεί η μνήμη του χαμένου , αλλ’ όχι λησμονημένου , ελληνικού εβραϊσμού. Γι’ αυτό έχει ιδρυθεί και ο Σύλλογος « Οι Φίλοι του Μουσείου» με σκοπό τον εμπλουτισμό του με τη σύναξη κι άλλων αντικειμένων και αρχειακού υλικού, ζητώντας παράλληλα τη στήριξη των προσπαθειών του ώστε να παραμείνει ζωντανό το πέρασμα των Εβραίων στη χώρα μας. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές ,οι πρώτοι Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μεταξύ 6ου-3ου αι π.χ. Τον 12 ο αι. κατοικούσαν σε σχεδόν είκοσι πόλεις του ελλαδικού χώρου και αποκαλούνταν «Ρωμανιώτες» ,ομιλούσαν ελληνικά κι έγραφαν ελληνικά, με εβραϊκούς χαρακτήρες. Τον δε 15ο αι. ήρθαν Εβραίοι από την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι λεγόμενοι « Σεφαραδίτες» με αποτέλεσμα ο εβραϊκός πληθυσμός ν’ αυξηθεί σημαντικά. Εως τις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου 100.000 Εβραίοι ζουν σε 28 οργανωμένες Ισραηλιτικές Κοινότητες. Σήμερα μόνον 5000 ζουν στις Κοινότητες: Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Λάρισας, Τρικάλων, Ιωαννίνων, Βόλου και Κέρκυρας.
Γενικά το Εβραϊκό Μουσείο είναι ένας άριστα διατεταγμένος μουσειακός χώρος, όπου η έρευνα, η μελέτη, η συντήρηση, έκθεση και καταγραφή των αντικειμένων γίνεται με περισσή επιμέλεια και υπευθυνότητα. Όσο για το ενδιαφέρον των Μελών μας, θεωρώ ότι καλύφθηκε πλήρως ,ύστερα από τη διεξοδική ξενάγηση της ικανής Αρχαιολόγου κα. Αναστασίας Λουδάρου.
Παύλος Φήμης
Θεολόγος-Φιλόλογος-Λογοτέχνης
Επίτ. Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε.Ειδικός
Γραμματέας Συλλόγου «Οι φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
