Οι δασικές πυρκαγίες, εκτός από την άμεση βλαβερή επίπτωση στο περιβάλλον, έχουν ως συνέπεια την απελευθέρωση μικροσκοπικών αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Η ανάφλεξη οργανικής καύσιμης ύλης και ο καπνός αποτελούν ένα τοξικό μείγμα μονοξειδίου του άνθρακα, οξειδίων του αζώτου, διοξειδίου του θείου καθώς και άλλων ουσίων που είναι επιβλαβή τόσο για τον οφθαλμό όσο και για το αναπνευστικό σύστημα, σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ένωση Οφθαλμιάτρων. Μια πυρκαγία εκτός από την περιοχή στην οποία εξελίσσεται, επηρεάζει και γειτονικές περιοχές ακόμα και χιλιόμετρα μακριά λόγω της μεταφοράς του καπνού μέσω των ισχυρών ανέμων.
Τα δάκρυα του ματιού παράγονται από αδένες του ματιού και αποτελούνται από νερό, πρωτείνες και λιπίδια. Αυτά τα συστατικά σχηματίζουν τρία διακριτά στρώματα στην οφθαλμική επιφάνεις με σειρά από έξω προς τα μέσα; το στρώμα των λιπιδίων, το υδάτινο στρώμα, και το βλεννώδες στρώμα που καλύπτει τον κερατοειδή και τον επιπεφυκότα. Και τα τρία στρώματα είναι απαραίτητα για την υγεία του οφθαλμού καθότι ενυδατώνουν, λιπαίνουν, τροφοδοτούν με θρεπτικα συστατικά, και απομακρύνουν σωματίδια σκόνης.
Η απορρύθμιση της ισορροπίας των συστατικών αυτών οδηγεί σε συμπτώματα όπως, ερυθρότητα, αίσθημα καύσου, αυξημένη παραγωγή δακρύων και θόλωση της όρασης. Ο καπνός από τις πυρκαγίες οδηγεί στην απορρύθμιση αυτής της ισορροπίας με δυο τρόπους;
τα αέρια του καπνού επιταχύνουν την εξάτμιση του υδάτινου στρώματος, ενώ οι τοξίνες και τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούν αύξηση της παραγωγής πρωτεΐνης .
Τί συμπτώματα θα παρουσιάσω;
Τα βασικά συμπτώματα που θα εμφανιστούν στο άτομο που έχει εκτεθεί στις επιζήμιες επιπτώσεις των πυρκαγίων περιλαμβάνουν:
- Ερυθρότητα του οφθαλμού
- Αίσθημα καύσου του οφθαλμού
- Έντονος ερεθισμός
- Δακρύρροια
- Αυξημένος κνησμός
- Αίσθημα ξένου σώματος
- Προσωρινή θόλωση της όρασης
- Επιδείνωση ήδη υπαρχουσας ξηφοφθαλμίας
Συνεπώς, ερεθισμένα κόκκινα μάτια με αυξημένη παραγωγή δακρύων είναι ενδεικτικό έκθεσης της οφθαλμικής επιφάνειας σε όλα τα επιζήμια συστατικά του καπνού και τα μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια, από τις δασικές πυρκαγιες.
Πώς να προστατεύσετε τα μάτια σας από τον καπνό?
Κρίνεται αναγκάια η ενημέρωση του κοινού για την λήψη των παρακάτω μέτρων προστασίας κατά την διάρκεια της πυρκαγίας.
- Μείνετε μέσα στο σπίτι με κλειστά τα παράθυρα ή σε κλειστούς χώρους, ιδίως όταν η ποιότητα του αέρα κρίνεται ακατάλληλη (Air Quality Index, AQI).
- Εφόσον ο χώρος διαθέτει σύστημα κλιματισμού, προτείνεται η χρήση του στην λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα (AQI) στους εσωτερικούς χώρους.
- Αποφύγετε την χρήση φακών επαφής, καθώς τα αιωρούμενα σωματίδια σκόνης του αέρα ενδέχεται να κολλήσουν στους φακούς και να βλάψουν τον κερατοειδή
- Χρησιμοποιήστε γυαλία ηλίου, όταν είστε εκτός σπιτιού, ιδανικά με το ειδικό προστατευτικό περίβλημα, όπως οι μάσκες του σκι.
- Χρησιμοποιήστε φυσικά οφθαλμικά δάκρυα, χωρίς συντηριτικά, έως 6 φορές την ημέρα για να απομακρύνεται τα σωματίδια που υπάρχουν στην επιφάνεια του οφθαλμού και να αποκαταστήσετε την ισορροπία της σύστασης των δακρύων. Συμβουλή για καλύτερη ενυδάτωση να έχετε τα δάκρυα στο ψυγείο καθώς θα σας δώσουν μεγαλύτερη αίσθηση ανακούφισης την ώρα που τα χρησιμοποιείται.
- Αποφύγετε την χρήση νερού της βρύσης για ενυδάτωση ή καθαρισμό των ματίων, καθότι αλλάζει την σύσταση των δακρύων που παράγει ο οφθαλμός και μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση του ερεθισμού.
- Σε περίπτωση έντονου κνησμού χρησιμοποιήστε κρύες κομπρέσες. Ο πιο απλός τρόπος είναι να βρέξετε μια καθαρή πετσέτα με κρύο νερό (όχι παγωμένο) και να την βάλετε πάνω στα κλειστά βλέφαρα. Αφήστε την για 5 λεπτά και επαναλάβετε 3-4 φορές την ημέρα.
- Αποφύγετε να τρίβετε τα μάτια σας σε περίπτωση έντονου κνησμού η ερεθισμού.
Πότε να επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρο;
Τα άτομα που υποφέρουν από ξηροφθαλμία, χρόνιες επιπεφυκίτιδες, αλλεργική επιπεφυκίτιδα, βλεφαρίτιδα ανήκουν στις ομάδες που έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν προβλήματα όρασης την περίοδο της πυρκαγίας. Σε περίπτωση παρατεταμένης έκθεσης στον καπνό, και κατ’ επέκταση στα αιωρούμενα σωματίδια σκόνης, εάν τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω δεν υποχωρούν συνίσταται το συντομότερο δυνατό, η εξέταση από κάποιον ειδικό.
Κακούρη Αγνή, MD, MSc
Ειδικευόμενη Ιατρός Χειρουργικής – Οφθαλμολογίας
Πανεπιστήμιου του Τέξας, Χιούστον
