Προσπαθούσα να βρω στο ίντερνετ τη μετάφραση στα ελληνικά του όρου spindoctor και μου έβγαλε, υπεύθυνος τύπου. Για να είμαστε όμως δίκαιοι, πιο κάτω έγραφε πως δεν υπάρχει ακριβής αντιστοιχία. Spindoctor, είναι εκείνος που παραποιεί την πραγματικότητα, αυτός που ο ρόλος του είναι, να «τα γυρίζει», για να αλλάξει τις εντυπώσεις. Υπήρχε και ένα συγκρότημα με αυτό το όνομα! Είχαν μάλιστα και μια επιτυχία στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα, που λεγόταν «Two princes». Δυο πρίγκιπες. Μην πάει το μυαλό σας σε τίποτα Κηφισιώτικο.
ΠΑΜΕ σε κάτι άλλο τώρα, τον παλαιό ελληνικό κινηματογράφο. Νομίζω ότι έχω αναφερθεί ξανά στην ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα, «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα». Δεν γνωρίζω πολλά από ελληνικό κινηματογράφο, αλλά αυτή την ταινία, την έχω δει πολλάκις, σε όλες της τις μορφές. Είναι αυτή η ταινία, όπου ο Γιώργος Κωνσταντίνου ή μάλλον ο ρόλος που ερμηνεύει, φέρεται απαίσια στη συμβία του, που υποδύεται η Μάρω Κοντού. Θα την έχετε δει κι εσείς μάλλον. Πολλάκις…
Τρόποι και ήθη μιας άλλης εποχής, που κάπου εκεί, στο 1965, μοιάζει να αρχίζει η αμφισβήτησή τους. Αυτό όμως που δεν φαίνεται ξεκάθαρα σε αυτή την ταινία, είναι ότι και ο χαρακτήρας της Μάρως Κοντού, φέρεται και αυτός απαίσια, στην οικιακή βοηθό τους, που παίζει η Κατερίνα Γώγου. Γιατί μπορεί η ταινία να αναφέρεται στη γυναικεία χειραφέτηση και τις σχέσεις των δυο φύλων, αλλά η σιωπηρή πάλη των τάξεων, δεν εμφανίζεται πουθενά. Τουλάχιστον, όχι εσκεμμένα. Πενήντα τέσσερα χρόνια μετά και ακόμα θεωρούμε φυσιολογική, την ανισότητα στις συμπεριφορές. Και την κακή συμπεριφορά, ως δικαίωμα ή κατάκτηση αν θέλετε, που συμβαδίζει με την κοινωνική μας ανέλιξη. Ό,τι και να σημαίνει αυτό. Η κοινωνική ανέλιξη. Ποιο είναι το κριτήριο, ότι ανεβήκαμε κοινωνικά; Κάποιο υλικό αγαθό; Ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο; Η συμμετοχή μας στα κοινά; Περισσότερα λεφτά; Γνωριμίες; Μόρφωση; Γιατί υπάρχουν άνθρωποι, που τα έχουν όλα αυτά και ανέβηκαν πλέον τόσο «ψηλά στην κοινωνία» μας… που πιάσανε πάτο!
ΒΕΒΑΙΑ, οι άνθρωποι, από τη φύση μας, δεν είμαστε ίσοι, είμαστε ισότιμοι. Υπάρχουνε ψηλοί, υπάρχουνε κοντοί. Λεπτοί και βαρυκόκκαλοι. Φαλάκρες και μαλλιάδες. Αξίζουμε όμως όλοι, τον σεβασμό που μας αξίζει! Σε κανέναν δεν αρέσει να του συμπεριφέρονται υποτιμητικά και η υπεροψία και η αλαζονεία, (η μητέρα όλων των αμαρτιών, σύμφωνα με τα «επτά θανάσιμα αμαρτήματα», της ταξινόμησης που εισήγαγε στην Εκκλησία ο Πάπας Γρηγόριος ο 1ος), χτυπάνε πολύ άσχημα το σύστημα των αξιών μας. Κυρίως όμως, χτυπάνε άσχημα… στο μάτι μας. Ή τουλάχιστον, σε κάποια μάτια.
Για πολλούς, όπως είπαμε, μοιάζει φυσιολογικό κάτι τέτοιο. Οπότε δεν πλήττονται οι δικές τους αξίες. Πόσο φυσιολογική όμως είναι, η ανάρμοστη, υπεροπτική συμπεριφορά, το να δείχνει κανείς την «κάρτα», της «κοινωνικής ιεράρχησης»; Της «ανώτερης κοινωνικής θέσης». Ό,τι και να σημαίνει ΚΑΙ αυτό!
«Φυσιολογικό» μεν, μέχρι όμως να βρεθούνε και οι ίδιοι, αντιμέτωποι με κάτι τέτοιο. Με την υπεροψία, που παίρνει την τερατώδη μορφή της αντικοινωνικής συμπεριφοράς, της οποίας θα πέσουνε θύματα. Κάποιες φορές, σε πτυχές της καθημερινότητας μας, που δεν φανταζόμαστε καν. Μέχρι που να ακούσουνε «Ώχου, τι θες πια», που μεταφράζεται σε, εγώ ορίζω την ατζέντα. Ή, «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε;», που εκφράζει απειλή και υπονοεί βία. Ή να τους πει κάποιος «Το κατάφερα με τις γνωριμίες μου, αυτές που εσύ δεν έχεις», που σημαίνει ότι αυτός που τους το είπε, τις σχέσεις του με τους ανθρώπους, τις αντιμετωπίζει σαν κεφαλαιοποιήσιμη επένδυση.
Ή μέχρι να ακούσουνε, «Ενοχλώ κανέναν που…
…παρκάρω πάνω στο πεζοδρόμιο και κλείνω ράμπες
…πάω ανάποδα στον μονόδρομο
…πετάω τα σκουπίδια μου όπως και όπου θέλω
…πέταξα μια ολόκληρη πενταετία που τους ζήτησα να μου εμπιστευτούνε, στη λεκάνη της τουαλέτας
…έβαλα τις γνωριμίες μου, για να πάρω μια ανούσια εργολαβία, (που θα πληρώσετε εσείς)
…έχωσα την ηλικιωμένη θεία μου σε μια θεσούλα, (που θα την πληρώσετε εσείς)
…πιστεύω ότι οι πάντες και τα πάντα μου ανήκουν και υπάρχουν μονάχα, για να εξυπηρετήσουν τη δική μου ύπαρξη
…ασκώ πιέσεις, για να πάψουν οι λίγες φωνές αντίλογου που έχουν απομείνει και θεωρώ ότι τα Μέσα, είναι του χεριού μου και μου ανήκουν και αυτά» (Μην το μάθουνε τα Μέσα…)
Ε, Ενοχλώ κανέναν;
Χτύπημα χεριών, για μια θεατρική αλλαγή θέματος…
ΜΕΤΑ όμως από όλα αυτά τα άσχετα, που δεν μας αφορούν και δεν συμβαίνουν καν στον τόπο μας, πάμε και στα δικά μας τώρα! Νομίζω ότι θα χρειαστεί να καταλήξουμε σε ορισμένες παραδοχές, για να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε και να μην μετατραπούν οι επόμενοι πέντε μήνες, σε ένα γιγάντιο πάρτι, τοπικού κανιβαλισμού. Γιατί κρίνοντας από την αγωνία τους και τα όσα μας έχουνε δείξει ήδη, για εκεί μοιάζει να πηγαίνει το πράγμα.
Ας τα δούμε λοιπόν!
Η ΑΛΗΘΕΙΑ πρέπει να λέγεται, όσο και να ενοχλεί κάποιες φορές; Πόση αλήθεια, αν όχι όλη, δικαιούται ο κόσμος; Τα πάντα είναι υποκειμενικά; Πώς ορίζεται η γκρίνια και πότε είναι δικαιολογημένη; Η γκρίνια, είναι μια άλλη μορφή για να διατυπωθούν αλήθειες ή δεν βασίζεται κάπου; Ο αντίλογος, είναι πάντα αντιπολιτευόμενος και αποσκοπεί για να εκλεγούνε οι μεν και όχι οι δε ή υπάρχει για να βοηθήσει τον δημόσιο διάλογο και για να προχωρήσουμε (πραγματικά) μπροστά; Τα προβλήματα, πρέπει να παρουσιάζονται και να αναγνωρίζεται η ύπαρξη τους ή τα θέλουμε χωμένα κάτω από το χαλάκι; Όλα γίνονται τέλεια ή υπάρχει περιθώριο και για τα απολύτως, ανθρώπινα λάθη; Πόσο ζαχάρωμα της πραγματικότητας είναι ηθικά ή δεοντολογικά σωστό; Επιτρέπονται οι ερωτήσεις που στριμώχνουν τους ερωτώμενους, ώστε οι απαντήσεις τους να έχουνε ουσία και να μην είναι αόριστες υπεκφυγές; Πρέπει να διαλέγουμε πλευρά; Και άμα διαλέξουμε πλευρά, οφείλουμε να το πούμε δημόσια;
Τα γράφω, για να τα διαβάζω και ο ίδιος. Γιατί όλοι μας, έχουμε προτιμήσεις, αλλά η «μάχη», είναι σωστό να κρίνεται, πάνω στην απόλυτα πραγματική… πραγματικότητα! Άσχετα αν ο κόσμος, συχνά, επιλέγει τελικά με ιδιοτελή κριτήρια ή εθελοτυφλώντας.
ΜΙΑ ΦΟΡΑ πάντως, ο Μανωλιός άλλαξε, αυτό το ξέρουμε ήδη, αλλά μήπως δεν έκανε καν τον κόπο να βάλει τα ρούχα του αλλιώς; Ή μάλλον, μήπως έβαλε τα ίδια ρούχα που φορούσε ο προηγούμενος Μανωλιός, που λερωνόντουσαν για δώδεκα χρόνια πριν από αυτόν; Θα μου πείτε, πού κολλάνε όλα αυτά, με την υπεροψία και εκείνη την ταινία. Είναι τρομερά αλαζονική η σκέψη, ότι οι άνθρωποι, δεν βλέπουν, δεν αντιλαμβάνονται, δεν καταλαβαίνουν. Είναι τεράστια η υπεροψία εκείνων, που βγαίνουν στα όποια Μέσα και λένε, «Για να καταλαβαίνει και ο απλός ο κόσμος…». Είναι απαράδεκτο, όταν το μαύρο βαφτίζεται άσπρο και το άσπρο, παρουσιάζεται σαν μαύρο. Είναι ντροπή, να θεωρούμε ότι μπορούμε να χειραγωγήσουμε ανθρώπους. Με το να το προσπαθούμε και μόνο, τους φερόμαστε απαίσια.
Τέτοιες συμπεριφορές, δεν είμαστε εμείς, ποτέ δεν ήμασταν, ποτέ δεν θα γίνουμε. Ποιοι είμαστε εμείς, για να κοιτάμε τον οποιονδήποτε υποτιμητικά; Είτε πρόκειται για κάποιον, με τον οποίο θα «κονταροχτυπηθούμε» για τα κοινά, κάποιον, με τον οποίο δεν συμφωνούμε, κάποιον, με τον οποίο μοιραζόμαστε απλά τον δρόμο, τη γειτονιά, το ίντερνετ.
ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ τίποτα να χωρίσουμε, ειδικά όταν ισχυριζόμαστε ότι μας ενδιαφέρει μονάχα, το καλό αυτού του τόπου. Και όχι η παραοικονομία, που έρχεται μαζί με τη διαχείρισή του…
