Γράφει η Μάρθα Φωτοπούλου
Ο Σύλλογος των Κηφισιωτών διοργάνωσε μία πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Κηφισιάς, όπου ο αρχιτέκτων και δημοτικός σύμβουλος Πάνος Ραυτόπουλος μίλησε με θέμα «Ο Ιερός Καθεδρικός Ναός των Αθηνών (Μητρόπολη)». Ήταν μια ξεχωριστή και συγχρόνως «επίκαιρη» ομιλία. Γιατί επίκαιρη; Δεν είναι πολύς καιρός – αρχές Ιουλίου 2016 – που, έπειτα από πολλά χρόνια «σιωπής», πραγματοποιήθηκε ο πρώτος πανηγυρικός εσπερινός στην, λόγω ποικίλων ζημιών του παρελθόντος (σεισμοί, έργα Μετρό, διάβρωση θεμελίων από υπόγεια νερά του Ηριδανού ποταμού κ.λπ.) σημερινή εντυπωσιακά ανακαινισμένη μορφή της.
Η εκδήλωση, ως είθισται, άρχισε με τον χαιρετισμό της προέδρου του Συλλόγου Βάσως Τσαλαβούτα, και αμέσως μετά ο Πάνος Ραυτόπουλος ξεκίνησε την ομιλία του παρουσιάζοντας συνοπτικά όλη την ιστορία της απόφασης «… να κτισθεί μια εκκλησία, όχι εκείνη του Σωτήρος, αλλά της Καθέδρας, με ικανή χωρητικότητα και την δυνατήν ευπρέπειαν …», όπως ζητούσαν οι Αθηναϊκές εφημερίδες της εποχής (1841) καθώς και τους προβληματισμούς για την καταλληλότερη θέση της. Αναφέρθηκε στο πρώτο πολεοδομικό σχέδιο (1833) της Αθήνας που εκπόνησαν οι αρχιτέκτονες, ο έλληνας Σταμάτης Κλεάνθης και ο γερμανός Έντουαρντ Σάουμπερτ, στις δυσκολίες και αντιρρήσεις εφαρμογής του και τελικά στους λόγους που επικράτησαν, για την τελική επιλογή του σημερινού χώρου της Μητρόπολης. Με χαρακτηριστικές ζωγραφικές εικόνες γνωστών ζωγράφων – περιηγητών, μας παρουσίασε την γενική εικόνα της Αθήνας την εποχή εκείνη. Έγινε εκτενής αναφορά στο «καταφανώς δυτικότροπο» αρχιτεκτονικό σχέδιο που εκπόνησε αρχικά για τη νέα Μητρόπολη ο Δανός αρχιτέκτων Θεόφιλος Χάνσεν και στις, εν συνεχεία, τροποποιήσεις και αλλαγές προς ένα «ελληνοβυζαντινότερο» χαρακτήρα του ναού των αρχιτεκτόνων Δημητρίου Ζέζου και του Γάλλου Φραγκίσκου Μπουλανζέ.
Πολύ ενδιαφέρουσες ήταν οι αναφορές του ομιλητή στις επιστολές της Βασίλισσας Αμαλίας προς τον πατέρα της. Αναφέρθηκε σε επιστολές που περιγράφονται χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της εποχής σχετικά με την ανέγερση του ναού, τη χρηματική δωρεά το Όθωνα για το ναό, καθώς και τη σύντομη περιγραφή της τελετής του θεμέλιου λίθου του ναού το 1842. Σημειωτέον ότι ο ναός, βασικά λόγω οικονομικών δυσκολιών, αποπερατώθηκε το 1862.
Tα τελικώς εφαρμοσθέντα σχέδια του ναού (κατόψεις και τομές), ο αρχιτεκτονικός τύπος του (σταυροειδής εγγεγραμμένος απλός τετράστηλος), οι εσωτερικές και εξωτερικές λεπτομέρειές του, παρουσιάστηκαν με την προβολή χαρακτηριστικών εικόνων (διαφανειών) και με τις ανάλογες επεξηγήσεις από τον ομιλητή.
Η ομιλία του Πάνου Ραυτόπουλου ολοκληρώθηκε με πολύ ενδιαφέρουσες και καίριες παρεμβάσεις του Πατέρα Θωμά Συνοδινού εφημέριου της Μητρόπολης και ψυχή της αναστήλωσης του ναού, που παρευρίσκετο και ως εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής των Αθηνών, καθώς και του ομότιμου καθηγητή της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του Ε.Μ.Π. Μάνου Μπίρη, που ως ο πλέον ειδικός, μας κατατόπισε σε θέματα της αρμοδιότητάς του.
Την εκδήλωση πλαισίωσαν μουσικά ο μαέστρος Φίλιππος Χίου στο πιάνο και ο Δημήτρης Παπαγγελόπουλος στο σαξόφωνο άλτο με έργα αναγεννησιακής, κλασικής και ρομαντικής περιόδου.
